محله تاب‌آور: سنگ‌بنای جامعه پایدار

دکتر جواد طلسچی یکتا: بنیانگذار رسانه تاب آوری ایران

محله تاب‌آور مفهومی رو به رشد در حوزه برنامه‌ریزی شهری و توسعه اجتماعی است که بر تقویت ظرفیت یک محله برای مقاومت، بازیابی و سازگاری در برابر شوک‌ها و استرس‌های مختلف تمرکز دارد. این شوک‌ها می‌توانند شامل بلایای طبیعی (مانند سیل و زلزله)، بحران‌های اقتصادی، تغییرات اقلیمی، آسیب‌های اجتماعی (مانند جرم و اعتیاد)، و حتی رویدادهایی مانند پاندمی‌ها باشند.

به عبارت ساده، یک محله تاب‌آور، محله‌ای است که می‌تواند در مواجهه با مشکلات، نه تنها سرپا بماند، بلکه قوی‌تر و با انسجام بیشتری از قبل ظاهر شود.

ویژگی‌های کلیدی یک محله تاب‌آور

ایجاد یک محله تاب‌آور نیازمند رویکردی چندوجهی و جامع است که ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و فیزیکی را در بر می‌گیرد:

همبستگی و سرمایه اجتماعی قوی

شبکه‌های اجتماعی فعال: وجود ارتباطات قوی بین همسایگان، گروه‌های محلی، و سازمان‌های مردم‌نهاد.

اعتماد متقابل: حس اعتماد و تمایل به همکاری بین ساکنان محله.

مشارکت مردمی: فعال بودن ساکنان در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌های محله.

حمایت اجتماعی: سیستم‌های حمایتی غیررسمی که افراد در زمان نیاز می‌توانند روی آن حساب کنند.

زیرساخت‌های مقاوم و هوشمند

زیرساخت‌های فیزیکی مقاوم: ساختمان‌های مستحکم، سیستم‌های آب و فاضلاب پایدار، شبکه‌های برق و گاز مقاوم در برابر حوادث.

زیرساخت‌های سبز: وجود فضای سبز کافی، سیستم‌های مدیریت آب باران و مناطق سیلابی که به کاهش اثرات بلایای طبیعی کمک می‌کنند.

سیستم‌های ارتباطی اضطراری: وجود راه‌های ارتباطی جایگزین در زمان بحران (مانند رادیو یا سیستم‌های پیام‌رسان محلی).

حمل‌ونقل متنوع: دسترسی به گزینه‌های مختلف حمل‌ونقل برای جابجایی آسان در شرایط عادی و اضطراری.

اقتصاد محلی پویا و متنوع

فرصت‌های شغلی محلی: دسترسی به مشاغل متنوع در داخل یا نزدیک محله که وابستگی به یک صنعت خاص را کاهش می‌دهد.