مروری کوتاه بر اصطلاحات مورد استفاده در ادبیات تاب آوری
مروری کوتاه بر اصطلاحات مورد استفاده در ادبیات تاب آوری
اصطلاح «تاب‌آوری جامعه» بیشتر به‌عنوان مفهومی از تاب‌آوری کلی استفاده می‌شود که همه ابعاد کلیدی مانند اجتماعی، اقتصادی، نهادی، محیطی و فیزیکی را در بر می‌گیرد.
اصطلاحات مورد استفاده در ادبیات تاب آوری
کارگروه تولید محتوای رسانه تاب آوری اجتماعی ایران
تاب‌آوری، تاب‌آوری جامعه، تاب‌آوری در برابر بلایا، تاب‌آوری شهری و تاب‌آوری جامعه در برابر بلایا به روش‌های مختلفی تعریف می‌شوند که منجر به سردرگمی گشنه اند. بررسی جامع تعاریف تاب آوری جامعه در مدیریت بلایا توسط تعدادی از محققین انجام شده است (نگاه کنید به نوریس و همکاران (2008)، ژو و همکاران (2010)، مانینا (2006)، مایونگا (2007)، و چاندرا و همکاران. (2010)
برای تدوین تعاریف مختلف تاب آوری مورد استفاده در ادبیات دانشگاهی. تیمرمن (1981، ص 21) تاب آوری را می توان به عنوان “اندازه گیری ظرفیت یک سیستم یا بخشی از یک سیستم برای جذب و بازیابی از وقوع یک رویداد خطرناک” تعریف کرد.
این تعریف یکی از اولین تعاریف در زمینه فاجعه محسوب می شود (کلین و همکاران 2003). “با وجود بیش از سه دهه تجربه پژوهشی جمعی در مورد این مفهوم، تاب آوری هنوز برای افراد در زمینه های مختلف معنای متفاوتی دارد” (ژو و همکاران 2010، ص 22).
با این حال، این تنوع در تعاریف، آموخته ها و تجربیات جمعیِ قابل توجهی را به همراه دارد که می تواند در زمینه فاجعه اعمال شود (ژو و همکاران 2010).
تاب آوری را می توان به عنوان «ویژگیِ (به عنوان مثال، توانایی یا ظرفیت)، یک فرآیند، و/یا یک نتیجه مرتبط با انطباق موفقیت آمیز با ناملایمات، و بهبودی پس از آن» درک کرد (Pfefferbaum et al. 2013, p. 251).
به عنوان مثال، UNISDR (2009، ص 22) تاب‌آوری جوامع در برابر بلایا را به عنوان «توانایی جامعه در معرض خطر برای مقاومت، جذب، سازگاری و بازیابی از اثرات یک خطر به موقع و کارآمد، از جمله از طریق حفظ و احیای ساختارها و عملکردهای اساسی آن در نظر گرفت.»
انعطاف‌پذیریِ یک جامعه در برابر یک فاجعه نه تنها با تواناییِ بهبودی پس از یک فاجعه تعیین می‌شود، بلکه بر اساس میزان منابع و توانایی لازم موجود در یک جامعه برای سازماندهی خود، چه قبل و چه بعد از یک فاجعه (UNISDR 2015a) تعیین می‌شود. .
تاب آوری همچنین می تواند در سطوح فردی، جامعه، سازمان یا سیستم بسته به تمرکز پژوهش تعریف شود (بون و همکاران 2012).
به عنوان مثال، نوریس و همکاران. (2008) تعاریف تاب آوری را در سطوح مختلف مانند فیزیکی، اکولوژیکی، اجتماعی، شهر، جامعه و فردی طبقه بندی کرده اند. در مقابل، چاندرا و همکاران. (2010) چگونگی تناسب هر تعریف در مراحل مختلف از یک چرخه مدیریت بلایا تجزیه و تحلیل نموده اند.
تعریف تاب آوری جامعه در برابر بلایا بر اساس زمینه تحقیق، درس های آموخته شده و تجربیات گذشته در مدیریت بلایا همچنان در حال تکامل است.
تعاریفی برای تاب آوری جامعه از ادبیاتی که کلمات “فاجعه” یا “خطر” و “تاب آوری” را در بر می گیرد، استخراج شد.
کلمات کلیدی در هر تعریف برای پوشش آنها در مراحل مختلف چرخه مدیریت بلایا (قبلی، در طول یک دوره فاجعه، و فازهای پس از آن) تجزیه و تحلیل شد. تجزیه و تحلیل این اصطلاحات کلیدی نشان داد که تاب آوری معمولاً به عنوان توانایی یا ظرفیت یک جامعه برای بازیابی پس از یک فاجعه شناخته می شود (Mayunga 2007). با این حال، تعاریف جدید به طور فزاینده‌ای تاب‌آوری جامعه در برابر بلایا را به‌عنوان تمام مراحل یک فاجعه در بر می‌گیرد و صرفاً به مراحل واکنش و بازیابی به بلایا محدود نمی‌شود (Mayunga 2007).
اصطلاح «تاب‌آوری جامعه» بیشتر به‌عنوان مفهومی از تاب‌آوری کلی استفاده می‌شود که همه ابعاد کلیدی مانند اجتماعی، اقتصادی، نهادی، محیطی و فیزیکی را در بر می‌گیرد.
در تاب‌آوری اجتماعی، معمولاً یا بر تاب‌آوری نهادهای اجتماعی یا مکانیسم‌های اجتماعی یا هر دو تمرکز می‌شود.